Defibrylator – słowo, które napawa nas strachem, trochę blokuje. Jest to jednak niezastąpione urządzenie niejednokrotnie ratujące życie. Coraz częściej zdarzają się sytuację, w których do czynienia mamy z poszkodowanym, który jest nieprzytomny i nie oddycha, gdy mamy w pobliżu defibrylator to już połowa sukcesu, druga połowa to prawidłowe jego użycie. Nie jest to, aż tak trudne abyśmy się tego bali jego użycie jest dziecinnie proste, podążaj za głosem lektora.
Po pierwsze trzeba sobie zdać sprawę i uzmysłowić co to jest NZS, czyli nagły zgon sercowy, dochodzi do niego przy nagłym zatrzymaniu krążenia. Przyczyny zatrzymania krążenia mogą być różne, ale najczęściej jest to migotanie komór serca. Otóż serce wykonuje rytmiczne skurcze, powodując efektywne przepompowanie krwi, gdy w wyniku choroby wieńcowej lub innych przyczyn gwałtownie wpływających na reakcję człowieka, np. stresu, może dojść do zaburzenia rytmu pracy serca i pojawienie się skurczów niezsynchronizowanych, co nie pozwala na normalny przepływ krwi. Dochodzi wtedy do spadku ciśnienia krwi, nie dociera ona do organów człowieka przede wszystkim do mózgu, proces oddychania zostaje zakłócony, co powoduje utratę przytomności. W przypadku takiego zaburzenia niezbędny jest impuls elektryczny, który przerywa migotanie komór i podejmuje próbę pobudzenia do normalnego rytmu.
Podejrzewam, że wiele osób zastanawia się czy użycie defibrylatora nie jest czymś na wyrost, czy jest to w tym momencie potrzebne. Otóż takie urządzenie jak defibrylator po przyklejeniu elektrod do pacjenta sam podejmuje analizę rytmu serca i później decyduje co zrobić. Nie można się bać takiego urządzenia, ono jest tak skonstruowane, aby osoby bez przygotowania medycznego sobie z nim poradziło.
Skupmy się przez chwilkę na schemacie łańcucha przeżycia:
Wczesne rozpoznanie i wezwanie pomocy (aby zapobiec NZK) —> Wczesne rozpoczęci RKO (aby zyskać na czasie) —> Wczesna defibrylacja (aby przywrócić czynność serca) —> Opieka po resuscytacyjna (aby przywrócić jakość życia)
Przypomnijmy jeszcze algorytm postępowania i umieśćmy na nim defibrylację.
—>Ocena bezpieczeństwa
—> Ocena przytomności
—> Wezwij pomoc
—> Udrożni drogi oddechowe
—> Brak prawidłowego oddechu
—> Wyślij kogoś po defibrylator AED lub sam przynieś, Zadzwoń po pomoc
—> Przystąp do RKO 30:2, do momentu podłączenia urządzenia
—> Uruchom AED i postępuj zgodnie z jego poleceniami
—> Przyklej elektrody we wskazanym miejscu
—> AED ocenia rytm serca
—> DEFIBRYLACJA ZALECANA —> 1 defibrylacja —> Natychmiast po podejmij próbę RKO 30:2 przez dwie minuty —> Kontynuuj, dopóki poszkodowany nie zacznie reagować, poruszać się, otwierać oczy, oddychać prawidłowo
—> DEFIBRYLACJA NIEZALECANA —> Natychmiast podejmij RKO 30:2
Analizując ten algorytm zadajemy sobie skąd mamy wiedzieć, gdzie jest defibrylator. W miejscach publicznych musi on być dobrze oznaczony, takie miejsce powinno wyróżniać się kolorystycznie i być dobrze widoczne, poniżej pokazuje jakiej tabliczki powinniśmy szukać.
Oznaczenia miejsca, w którym znajduje się AED.
Wróćmy do samej obsługi urządzenia. Po dostarczeniu urządzenia niezwłocznie je uruchamiamy i postępujemy według jego poleceń. WYKONUJEMY TYLKO I WYŁĄCZNIE JEGO POLECENIA.
—> Odsłoń klatkę piersiową poszkodowanego. Rozerwij opakowanie i wyjmij z niego elektrody.
—> Odklej od zabezpieczenia jedną elektrodę i umieść ją w górnej części klatki piersiowej poszkodowanego (będzie ilustracja). Uwaga!Górna część to odcinek po prawej stronie mostka poniżej prawego obojczyka.
—> Odklej drugą elektrodę od zabezpieczenia i przyklej ją poniżej lewej pachy poszkodowanego (będzie ilustracja).
—> Gdy przykleisz elektrody, usłyszysz „Nie dotykaj poszkodowanego, trwa analiza rytmu serca.” Zwróć uwagę, aby wtedy wszyscy się odsunęli.
—> Przez elektrody przechwytywany jest impuls serca i analizowany przez urządzenie. W wyniku analizy może okazać się, że defibrylacja nie jest zalecana i usłyszysz: „Możesz teraz bezpiecznie dotykać poszkodowanego. Wykonaj resuscytację krążeniowo-oddechową: 30 uciśnięć klatki piersiowej i 2 oddechy ratownicze”
—> Jeśli jednak analiza zaleci wstrząs to usłyszysz „Defibrylacja zalecana. Wykonaj defibrylację. Naciśnij migający przycisk.” Pamiętaj,aby nikt nie dotykał poszkodowanego. Nakaż wszystkim, aby się odsunęli.
—> Impuls ma spowodować przerwanie migotania komór i przywrócenie prawidłowej pracy serca. Po wykonaniu tego wyładowania usłyszysz: „Teraz możesz bezpiecznie dotykać poszkodowanego. Podejmij resuscytację krążeniowo oddechową”.
—> Jak najszybciej rozpocznij wykonanie uciśnięć klatki piersiowej i oddechów ratowniczych. Po około 2 minutach usłyszysz kolejne polecenie urządzenia: „Nie dotykaj poszkodowanego, trwa analiza rytmu serca”. Zadbaj o to, aby wszyscy się odsunęli.
—> Po analizie, AED zaleci kolejny wstrząs, jeśli nie to usłyszysz „Kontynuuj resuscytację krążeniowo-oddechową”.
Kilka absolutnie ważnych wskazówek przy obsługiwaniu urządzenia:
-> Włączasz defibrylator
-> Słuchasz poleceń głosowych AED
-> Dbasz o bezpieczeństwo osób udzielających pomocy i bezpieczeństwo świadków zdarzenia. Słysząc polecenie defibrylatora „nie dotykaj poszkodowanego” bezwzględnie musisz się od niego odsunąć, wykonując jednocześnie gest w stronę świadków zdarzenia nakazujący oddalenie się od poszkodowanego.
-> Przyklejone elektrody pozostają na ciele poszkodowanego do czasu przyjazdu Zespołu Ratownictwa Medycznego. Sam ich nie zdejmuj.
A poniżej kilka przydatnych uwag:
-> Klatka piersiowa nie może być mokra, trzeba ją osuszyć przed przyklejeniem elektrod.
-> W wielu urządzeniach dołączona jest maszynka jednorazowa w celu ogolenia miejsca, w którym będziemy przyklejać elektrody.
-> Biżuterie trzeba odsunąć, albo ściągnąć.
-> Co z dziećmi: w wieku 1-8 lat trzeba zastosować elektrody pediatryczne, jeśli nie ma takiej możliwość używamy model standardowy.
-> U dzieci poniżej pierwszego roku, jeśli producent nie zaznaczył, że może być ono użyte dla takiej grupy dzieci, nie możesz użyć tego urządzenia.
-> Jeśli mamy taką możliwość, aby użyć AED robimy to niezwłocznie, z każdą minutą bezczynności skuteczność defibrylacji spada o 10-12%.