Jak zrobić zastrzyk? Sobie i komuś

Gdy jesteśmy u lekarza lub w szpitalu, zastrzyki wydają się być prostymi, łatwymi do wykonania czynnościami. Ot, odkazić skórę, wbić igłę, nacisnąć strzykawkę i wprowadzić lek do krwiobiegu. Owszem, choć wygląda to „banalnie”, to wykonanie iniekcji do prostych nie należy. Trzeba mieć bowiem wprawę i wiedzieć, gdzie taki zastrzyk można zrobić.

Co w sytuacji, gdy zmuszeni jesteśmy sami sobie aplikować leki w ten sposób? Nie sposób codziennie odwiedzać placówkę medyczną. O wiele łatwiej jest nauczyć się samodzielnie wykonywać iniekcję. Zaoszczędzimy wówczas na własnym czasie i nie będziemy blokować kolejek. Ponadto, taka wiedza może się okazać nieoceniona, gdy ktoś inny będzie potrzebował pomocy, np. w przypadku zasłabnięcia lub gdy sam nie będzie potrafił podać sobie leku. Co należy wiedzieć?

Po pierwsze… musimy wiedzieć, jaki rodzaj iniekcji musimy wykonać. Najczęściej stosuje się iniekcję podskórną, rzadziej dożylną, domięśniową lub śródskórną. Te ostatnie z zasady wykonuje lekarz lub pielęgniarka, ponieważ wymagają nieco innego przygotowania.

Pacjenci samodzielnie wykonują najczęściej zastrzyki podskórne, stosowane w przypadku cukrzycy (gdzie podawana jest insulina) lub użycia heparyn, czyli leków wykorzystywanych do zmniejszenia zagrożenia związanego z nadmierną krzepliwością krwi.

Najważniejsza jest higiena i pewność ruchów. Przed rozpoczęciem zabiegu należy dokładnie umyć ręce, zarówno dłonie, jak i przedramiona. Nawet niewielkie zanieczyszczenie może spowodować komplikacje (np. stan zapalny). Kolejnym krokiem jest ustalenie miejsca wkłucia – w przypadku insuliny i heparyny, najczęściej jest to brzuch – oraz jego odkażenie (np. wodą utlenioną).

Jedną ręką należy trzymać strzykawkę z igłą (lub ampułkostrzykawkę), drugą zaś skórę, tworząc wzgórek (najlepiej chwyta się kciukiem i palcem wskazującym). Igłę należy wprowadzać pod kątem 90^o, a po wprowadzenie leku, należy zdecydowanym, dość szybkim ruchem usunąć ją z organizmu. Jeśli będziemy się z tym ociągać i szarpniemy igłę pod kątem, może się ona złamać. Kawałek ostrej stali w skórze, lub, co gorsza, pod skórą, do najprzyjemniejszych nie należy.

Podobnie wygląda to w przypadku zastrzyków domięśniowych, jednak tutaj, przed wprowadzeniem substancji aktywnej, dobrze jest dokonać aspiracji, czyli próby „wciągnięcia, zassania”. Jeśli w trakcie zabiegu do strzykawki dostanie się krew lub inny płyn, iniekcja została przeprowadzona nieprawidłowo. Igłę również wprowadza się pod kątem 90^o.

Zastrzyki śródskórne i dożylne, stosowane są najczęściej po wewnętrznej stronie ramienia. Iniekcji dokonuje się pod kątek 45-60^o .

Zastrzyki domięśniowe, podskórne i śródskórne powinny wykonywać osoby uprawnione do tego, posiadające odpowiednie doświadczenie.